Trong sản xuất, tĩnh điện là vấn đề lớn, gây nhiều tác hại cho nhà máy, làm đau đầu nhiều nhà sản xuất. Do đó người ta luôn cố gắng tìm cách chống tĩnh điện cho cả nhà xưởng lẫn nội thất văn phòng.
Tĩnh điện là gì
Theo như chúng ta đã biết, proton có điện tích +1 đơn vị electron, còn electron có điện tích -1. Do proton nằm trong hạt nhân nguyên tử nên hầu như không được tự do chuyển động như electron. Chính vì vậy mà khi nhắc đến dòng điện gần như ta luôn luôn đang nhắc đến dòng electron, còn khi nhắc đến hiện tượng tĩnh điện, ta thường nói về sự mất cân bằng giữa điện tích âm và điện tích dương bên trong các vật.
Nguyên nhân gây ra tĩnh điện.
Nguyên nhân chính gây ra các hiện tượng tĩnh điện chính là do hai vật rắn cọ sát vào nhau, một vật sẽ bị mất electron sẽ mang điện tích dương và một vật được nhận electron sẽ mang điện tích âm. Do vật nhận electron có nhiều khoảng trống trong lớp vỏ ngoài cùng của nó, còn vật bị mất electron thì có các electron liên kết yếu, do đó mà electron có thể di chuyển từ vật này sang vật kia tạo ra sự mất cân bằng điện tích.
Vì các điện tích có cùng dấu (+) hoặc (-) thì đẩy nhau, chính vì vậy mà chúng có xu hướng di chuyển ra ngoại vi của vật nhiễm điện càng xa càng tốt. Và đây chính là lý do mà tóc bạn bị dựng đứng khi cơ thể bạn bị nhiễm điện.
Tác hại của tĩnh điện
Khi tĩnh điện trên bề mặt vật thể lớn sẽ tạo ra một từ trường tĩnh điện, từ trường này sẽ gây ra lực hút Culon hút cưỡng bức các vật thể xung quanh như bụi, dung môi, hạt mực, màng nhựa, bao bì, các vật liệu vải nhựa hay cao su khác… vào bề mặt của vật mang tĩnh điện. Hiện tượng hút bụi này ảnh hưởng tới chất lượng của các quá trình sản xuất cần sạch bề mặt như: In ấn, lắp đặt, đóng gói thực phẩm, dược phẩm, tráng phủ, sơn, xi mạ và các quy trình sản xuất điện tử…
Tĩnh điện cao sẽ làm hỏng các linh kiện, IC, chip điện tử.
Sự phóng tĩnh điện trong môi trường có nhiều dung môi, khí gas, khí dễ cháy sẽ gây hỏa hoạn.
Ngoài ra, trong sản xuất chúng ta còn gặp phải các vấn đề khó chịu:
- Màng phim, chai lọ bị bám dính bụi, tích điện làm giảm chất lượng sản phẩm.
- Các bao bì làm ra không thể xếp ngay hàng
- Tĩnh điện cao gây ra tia lửa điện dẫn đến cháy nổ. Hỏa hoạn từ những nơi dễ cháy như dung môi in – Mực in bị lem (vết chân chim, kéo râu…)
- Công nhân bị điện giật gây tai nạn lao động
- Phế phẩm tăng do người công nhân không muốn lại gần màng phim…
- Quy trình đóng rót bị hút bụi, miệng túi bị hở
- Các sản phẩm nằm không đúng vị trí vì đẩy nhau do nhiễm tĩnh điện gây phế phẩm – Kẹt màng vào các trục cuốn của máy
- Và nhiều tác hại, tai nạn lao động khác…
Chống tĩnh điện
Khử tĩnh điện:
Chống tĩnh điện cho văn phòng và nhà xưởng là việc sử dụng các vật liệu dẫn điện có điện trở cho phép trong khoảng từ 104 Ω đến 109 Ω nhằm làm tiêu tán các điện tích được sinh ra hay đưa các điện đó xuống hệ thống và nối đất, nhằm bảo vệ sản phẩm tránh khỏi các tác nhân gây chập, cháy, nổ,… hoặc bảo vệ sức khỏe con người trong quá trình sản xuất.
Đối với các loại vật liệu bị tĩnh điện nhưng không dẫn điện như các loại vải, nhựa, cao su, vật liệu tự nhiên, hỗn hợp,… thì chỉ có giải pháp duy nhất là dùng ionizer. Đây là phương pháp tạo ra các ion trung hòa những vị trí bị tĩnh điện, nếu không được trung hòa bởi các điện tích tự do thì việc tĩnh điện mất đi rất chậm.
Người ta thường gắn những thanh khử tĩnh điện lên một số vị trí để nó tự trung hòa các inox tạo ra từ giấy trong quá trình cọ xát, xả cuộn, sấy khô…
Sử dụng dây nối đất để trung hòa tĩnh điện.
Sử dụng các thiết bị và vật liệu chống tĩnh điện
Sử dụng các loại vật liệu ít sinh tĩnh điện, dễ trung hòa tĩnh điện, thông dụng là: thanh khử tĩnh điện, vòi phun chống tĩnh điện, súng chống tĩnh điện, dao khí, quạt thổi ion, bộ nạp tĩnh điện, vòng tay tĩnh điện, dây nối đất… (antistatic bar, ionizing nozzle, ionizing gun, air knife, ionizing blower, charging, wrist trap…).